Li rele Jinyò Erisma, yon pitit pèp ki sot nan syèl daprè sa yo di. 49 an, cheve blan sèvi l kouwòn, ou te ka panse l sot nan pla men bondye vre. li te gen apèn 17an lè y ap voye Janklod ale. A 17an, Jinyò patisipe nan premye dechoukay li kote l te jwenn posiblite pèsekite makout bò lakay li. Epi men kote lanmou l pou bèl travay sa soti, lanmou l pou MANIFESTASYON.
"Jinyò telefòn, Jinyò men yon moun deyò a ap mande pou ou, Jinyò yo voye chèche w, Jinyò, Jinyò, Jinyò". Jodi a yo kontakte Jinyò anpil, gen kèk zotobre ki bezwen sèvis li ak konpetans li, gouvènman an siman bezwen sakad. Wi wi, misye popilè nan kominote a, anpil moun konnen l pou talan sèl li posede. Sou telefòn li w ap jwenn plizyè gwo non nan sektè politik la pa egzanp mesye 6plim, mèt lestortues, Mèt Jan Nonm Ri Serans, Senatè Tonm Gato, Depite pèsòn esè ak anpil lòt. W ap jwenn kèk gwo pèsonaj nan sektè prive a tou tankou, Tipiti Vòl, mesye Boulfòs, mesye Aplèd... lis lan long, men nou konprann mesye Jinyò se yon pèsonaj respektab.
Jodi a 7 fevriye, se dat ki make peyi n anpil, se dat manda yon prezidan kòmanse, e se ka dat k ap make fen l tou. 6è nan maten, li leve, li fin pase dlo nan bouch li epi l chita ap tann yon ti kafe madanm lan ap fè. L ap tann li pandan Jozefin pi gran pitit fi l la al achte yon kabich ak manba dola pou l tranpe. Se tout "ptit dej" la sa, pandan nèg k ap rele l la devan yon tab ak yon pijama klere kou soud, yon sandal swa nan pye l ki kwaze devan yon ti tab anvit, sou yon teren pelouze ki bay sou tout vil la. Bout siga l nan fèy bèk li, jounal li nan men l, l ap admire dènye zak li kreye ak yon ti souri vòlè bò djòl paske l konnen yo pa p mare l.
Li chita l ap tann ti Jinyò pase a laksyon paske l peye l pou sa.
Men wi, ayè reswa li te bay Jinyò 50 000 goud 10 sachè bòz ak kèk galon Sen michèl pou simaye nan baz. Baz la se pitit Jinyò, se li k pou bay manje, bwè fimen paske baz la se lame l. Yon lame ki pa p defann ankenn peyi paske lè yo nan bezwen, peyi pap defann yo.Jinyò konn sa e l konprann sa, men l pa panse menm jan an. Dayè li gen madanm ak pitit sou kont li, li ta byen renmen wè yo sot nan tou lanfè kote yo ye a. Men tou li pa sot nan syèl pou anyen, li konnen fòk peyi a chanje, li rete kwè se li ki responsab misyon sa, e jan l ap fè sa se meyè mwayen pou l akonpli l. Li kwè ak fòs mesye opozisyon, pwòch pouvwa, boujwa k ap rele l chak 5an yo ap ede sa rèv li reyalize. Li refize louvri je l pou l konprann mesye sa yo se yo ki fè sistèm nan, se yo ki sistèm nan. Jan nèg sa yo vle byen pou peyi a, pou yo ta nan yon sistèm ki bay kè plen konsa!?
Misye pa vle wè sistèm nan paske l gen listwa avè l depi lè l fèt. Papa l mouri sou Divalye, manman l tou kokobe. li te gen 4 frè ak sè, sèl li ki rete lòt yo mouri sou aristid. Li gen 5 pitit, yo rete sou fò nasyonal. Fò w gen kè pou w antre la vwa pou w rete. Fatra layite kò l anba bouch ou. Koze kouran, sant sante, sekirite ak dlo a se nan rèv yo wè sa. Jenn gason oblije tounen bèt tout po pou degaje yo chèche kichòy. Egzanp Jinyò se yon ebenis, ferayè, chapant, bòs soudi, bòs elektrik, bòs pent, li fè tout.
Semèn sa pa gen djòb, zafè tinèg pa bon, e madanm fenk akouche. Li paka ret nan sikonstans sa yo. Èske w t ap gen kè gad madanm ou ak pitit ou nan je pandan y ap depafini nan men w?
Bon! Li lè pou l pran lari a. Al egzèse vrè metye l, se sa ki pasyon l. Li lè pou l met deyò…
Nan maten 7 fevriye bagay yo poze, lari a blanch tout moun sispèk, gen yon kontra ki fenk tonbe. Si w bezwen Jinyò, w ap jwenn li nan yon ti kwen anndan koridò mapou. Se la li vin esplike sòlda li yo misyon yo gen nan men yo jodi a. estrateji, zòn datak, kibò pou deplwaye, kote pou repliye, Napoleyon ak Tousen pa rive nan pwent pye l nan kestyon estrateji, c’est son art. Objektif pa yo menm se rive devan palè jodi a. Pou sa, fòk yo siveye tout bagay, pran anpil prekosyon ak babilòn paske dènyeman yo te vin fè yon masak nan zòn lan menm ti bebe pat epanye. Sa pa gen dwa rive ankò. Y ap pase pa pòs machan pito pou yo desann riyèl kretyen, yo gen yon lo kawotchou k ap tann yon anba mòn nan, galon gaz, bwat alimèt, tout afè yo nan men yo, yon pwofesyonèl paka kite zouti l dèyè. Y ap met barikad nan tout zòn lan soti depi devan olenpik rive bò mè lali. Lè sa, lapolis pral desann pran yo sou lali pandan y ap gentan fann chemen dèdal pou debouche sou kafou tifou epi desann Avni mani.
Èske w wè? se pa yon ti metye piti, sitou lè w se lidè, militan. Lè w nan tèt manifestasyon se ou k sèvo, fòk ou rafine, fòk zòrèy ou bon, je w dwe wè anvan tout lòt yo men m nen w dwe santi pi lwen pase zòt. Ou sipoze gen presizyon ak delikatès, yon kawotchou dwe limen nan 45 segond paske babilòn pa ba w plis pase sa pou lage pye w. Ou dwe konn lè pou w afwonte, lè pou w kache, lè pou w mache ak moman pou w repliye w. Se sak yon bon solda, e tout solda Jinyò yo bon. Se yon metye ki mande yon melanj talan ak konviksyon, e nan ka pa Jinyò a, li chaje talan men l gen plis konviksyon toujou e se sa k fè fòs li.
Konviksyon Jinyò yo pa lajan. Jinyò gen yon vizyon, li gen yon kote l vle ale. Li vle pou pèp sa delivre anba chay sa y ap bal pote depi lè ti kat kat t ap goumen ak berejenn. Li lè li tan pou pitit nasyon an jwenn libète, kase chenn yo epi kraze sistèm kolonizatè k ap piye diyite nou. Jinyò vle pou sa chanje. Li pa vle wè pitit li yo nan menm sitiyasyon avè l, li ta byen renmen yo vin yon "je suis" demen. daprè li, nou rive nan yon eta kote menm bèt fè pwen sou nou. Poukisa gen yon ti gwoup k ap manje 3 fwa pa jou pandan gen lòt k ap grate tè met nan mamit pou bouyi ? Poukisa lè bebe malad se anba redi pou la l pran ti swen nan klinik doktè Lajwa paske konsiltasyon yo pri ane lekòl youn nan sè l yo. An palan de lekòl, poukisa tou lè 4 pitit fi l yo chita nan netwaye vyann sou tab nan mache olye yo lekòl ak yon liv nan men yo? Gen twòp kestyon k ap poze lontan ki ret san repons. Jinyò ret kwè repons yo pa 3 kote, nan palè a, nan palman an ak petyonvil. Èske yon pèp ka viv konsa? Èske yon pèp ka ret nan sa? se kestyon sa l pral poze yo. E la a atò, li santi Lesentespri ak tout lwa boukman nan monte l.
"Li lè pou pitit pèp la manje, jodi a grenn nan mounda l ye, nou pral fè makèt, nou pral fè chopin yèèèè !!!" Sou fraz sa, tout kapwa lamò pran lari, Jinyò devan bann lan, nou pati pou yon lòt avanti ankò.
Yon lòt moman kote l pral sèvi ak eksperyans li pou l poze yo kestyon. Paske fwa sa a, se pou tout bon, Abraham di sètase! Men konbyen fwa pou sa repete anvan sa rive fèt? paske nou kite 7 ase dèyè. Antouka Jinyò li menm konnen, toutotan li gen ti souf la, li fenk kare bloke, li fenk kare boule, li fenk kare kraze. Parce qu’il n y a pas plus noble que le métier de manifestant.
“Pour Dieu et pour la nation.”
- M. Beljean
inspiré de Nicolas Compas
